‘Het was hoog water toen ik terugging voor de afbouw van de tentoonstelling. Het voelde heel maf: aanwezig bij de grootste overstroming in Venetië sinds 1966. De Giardini met alle landenpaviljoens liggen wat verhoogd, dichtbij de Arsenale, de ex-wapenopslag waar het kruit droog moest blijven. Ook de kunst stond nu dus hoog en droog, maar toch. De blik waarmee je als kunstenaar je eigen werk ziet, verandert met de tijd en zo’n specifieke situatie geeft nieuwe gezichtspunten. De rol van het water kwam versterkt naar voren.’
‘Mijn beide installaties voor de Biënnale zijn gemaakt met architectonische maten in gedachten, de één hoog en verticaal, de ander langgerekt en horizontaal, in de ritmiek van het Nederlandse Rietveldpaviljoen. Die modernistische geometrie versmelt bij mij met de Afro-Surinaamse cultuur, via motieven en verhalende aspecten, zoals een rituele tafel om voorouders te eren. Daar horen drie flessen rivierwater bij, uit de Amstel in Nederland, de Hudson in de VS en de Cottica in Suriname. Het water is een zuiveringssymbool en bron van vervoer en verbintenis. De tafel zelf staat op gebarsten klei: een droge rivierbedding waarin de geschiedenis is verzonken. Die klei is Hollandse rivierklei vermengt met water uit de lagune. Met terugwerkende kracht tekent ook de actualiteit van de dreigende zeespiegel zich erin af, als in slib dat aan de stad kleeft.’
Anderhalf jaar lang stond voor Remy Jungerman alles in het teken van de 58e Biënnale van Venetië, waar hij samen met collega Iris Kensmil en curator Benno Tempel de Nederlandse inzending voor 2019 vertegenwoordigde. Eind november gingen de deuren dicht. Hun tentoonstelling The Measurement of Presence had toen 308.000 bezoekers getrokken.
En na de Biënnale? ‘Jezelf blijven ontwikkelen als kunstenaar! De wereld wordt er niet kleiner op, eerder groter.’
‘Ik ga me weer lekker opsluiten in mijn atelier’, zegt Jungerman. ‘Althans, als ik de kans krijg!’ Want: ‘Het was een heel mooie en intense periode, met hoge verwachtingen voor de toekomst, gezien alle ontmoetingen, vriendschappen en professionele betrekkingen die eruit voortkomen. De Biënnale geeft een boost aan je carrière. Ik zou het eerder een springplank noemen dan een hoogtepunt, want het brengt je steeds verder. Internationaal, zeker in Amerika, is met enorm enthousiasme gereageerd. Mijn solo op Art Chicago met Fridman Gallery, kort na de Biënnale, was uitverkocht en had dubbel uitverkocht kunnen zijn. Dat is wel indicatief. Later dit jaar opent mijn eerste grote solotentoonstelling bij Fridman in New York. En intussen broeden her en der curatoren op tentoonstellingen. Maar wat voor mij minstens zo waardevol is, zijn de collega-kunstenaars die ik in Venetië heb leren kennen: Kerry James Marshall en Haim Steinbach. En Martin Puryear, die Amerika vertegenwoordigde op deze Biënnale en die ik vroeger al bewonderde om zijn vakmanschap en de herkenbare contouren van zijn werk, toen ik nog op de Rietveld Academie zat. Hem heb ik na de Biënnale opnieuw ontmoet en opgezocht in zijn studio in New York’s Hudson Valley. Die collegiale uitwisseling en bron van inspiratie is goud waard.’
Ook in Nederland kwam Jungermans werk verdergaand in het spotlicht: recent was het te zien op een solotentoonstelling bij zijn nieuwe galerie Ron Mandos in Amsterdam. Bij Jap Sam Books verscheen zijn monografie Where the river runs, dat bovendien gekozen werd als een van de 33 best verzorgde boeken van 2019. Het Kunstmuseum Den Haag kocht de hangende sculpturen, die ook wel aan luchtschepen doen denken, van de langgerekte installatie in het paviljoen, Visiting Deities 2019. En het Stedelijk Museum in Amsterdam maakte eind 2019 de eerste aanwinsten bekend van de nieuwe directeur Rein Wolfs, waaronder de sculptuur Initiands (2015) van Remy Jungerman. Wolfs zei bij die gelegenheid: ‘Het Stedelijk verwierf eind jaren negentig voor het laatst een werk van deze kunstenaar, die dit jaar een indrukwekkende presentatie had op de Biënnale van Venetië. Goed nieuws dat we met deze aankoop nu ook recent werk van Remy Jungerman aan de collectie toevoegen.’ Jungerman: ‘Bij de eerste aankoop door het Stedelijk vroegen mensen al aan me: wat blijft er nu nog te wensen over? Ik zou zeggen: jezelf blijven ontwikkelen als kunstenaar! Dat geldt ook na de Biënnale van Venetië. De wereld wordt er niet kleiner op, eerder groter.’
Remy Jungermans werk wordt van 5 t/m 8 maart samen met dat van kunstenaars Kendell Geers, Mohau Modisakens en Esiri Erheriene-Essi door Galerie Ron Mandos gepresenteerd op The Armory Show 2020 in New York. Ron Mandos ontving hiervoor een Bijdrage Kunstbeurzen (tegenwoordig Art Fair Internationaal). Later dit jaar opent Remy Jungermans eerste grote solotentoonstelling bij de Fridman Gallery, ook in New York.
