Het duurt weken tot maanden voordat de afbeeldingen op lichtgevoelige kurkumavellen tevoorschijn komen. Externe onvoorspelbare factoren zoals luchtvochtigheid en de hoeveelheid zonlicht beïnvloeden het resultaat. De uitkomst is ongewis: al dat wachten kan voor niets zijn.
De foto’s die Eliza Bordeaux (1992) voor de serie L’atelier hétérotopie (2021-2022) afdrukte op kurkumavellen, een variant van blauwdrukken, maakte ze tijdens een residentie bij het asielzoekerscentrum in Rijswijk. Wachten is voor asielzoekers dagelijkse kost, het is geen nieuws meer dat het COA overbelast is. Voor azc-bewoners is de uitkomst daarbij vaak ongewis. Bordeaux gaf workshops fotografie en onderzocht samen met de bewoners het idee van het azc als wachtruimte. De foto’s en de afdruktechniek weerspiegelen de dagelijkse omgeving in het azc.
“In deze serie onderzoek ik het idee van het azc als een heterotopie, een tussenruimte die de maatschappij spiegelt, omkeert of bekritiseert”, zegt Bordeaux. Het concept komt van de Franse filosoof Michel Foucault. Hij onderscheidt zes voorwaarden waar een heterotopie aan moet voldoen, die losjes de basis vormen voor de foto’s in deze serie. Een van deze voorwaarden is bijvoorbeeld dat een heterotopie een verzamelplek is voor heel verschillende dingen, iets dat je terug kunt zien in het bonenblik vol peuken. Een andere is de veranderende functie van ruimtes, wat je terug ziet in de geïmproviseerde verhoorkamer die is opgetrokken in een ruimte die ook dienst doet als atelier en speelruimte. Uiteindelijk gaat het Bordeaux niet alleen om de plek, maar vooral om de bewoners: “Ik wil laten zien hoe veerkrachtig zij zijn in deze weerbarstige realiteit.”
Tekst: Sarah van Binsbergen