Datum: 10 november 2025
Tijd: 14.00-17.30 uur programma + borrel tot 19.00 uur
Locatie: Wereldmuseum, Amsterdam
Kosten: €15,- (inclusief koffie, thee, versnaperingen, borrel en een publicatie van Wereldmuseum)*
Voertaal: Engels
* Mochten de kosten een probleem voor je zijn, stuur dan een mailtje naar pbzzhavpngvr@zbaqevnnasbaqf.ay
Samen met Wereldmuseum Amsterdam organiseert het Mondriaan Fonds een nieuwe editie HERE: Heritage Reflections. Deze editie staat het thema restitutie centraal.
Met onder andere: Amal Alhaag (curator & onderzoeker), Raul Balai (beeldend kunstenaar & curator), Marieke van Bommel (algemeen directeur Wereldmuseum), Dr. Ndubuisi C. Ezeluomba (Curator of African Arts, Virginia Museum of Fine Arts in de Verenigde Staten), Camiel de Kom (Digital Heritage Coach bij Consortium Koloniale Collecties), Sebastian Koudijzer (beeldend kunstenaar & curator), Eelco van der Lingen (directeur Mondriaan Fonds), Leandro Matthews Cascon (Research fellow bij NIAS), Wayne Modest (inhoudelijk directeur Wereldmuseum), Paul Wolff Mitchell (onderzoeker Pressing Matter), Manuwi C. Tokai (kunstenaar en initiatiefnemer herdenkingsaltaar), CATPC-kunstenaars Ced’art Tamasala, Matthieu Kasiama en Mbuku Kimpala, Paul Voogt (conservator Missiemuseum Steyl) en Cindy Zalm (Hoofd Realisatie Wereldmuseum).
Talk: “The Return of Balot”
Curator of African Arts Dr. Ndubuisi C. Ezeluomba van Virginia Museum of Fine Arts in Amerika en CATPC-kunstenaars Ced’art Tamasala, Matthieu Kasiama en Mbuku Kimpala komen vertellen over de bruikleen van het Balot-sculptuur. In 2024 keerde het beeld tijdelijk terug naar Congo in het kader van de kunstbiënnale van Venetië. Wat ging er vooraf aan deze bijzondere bruikleen? Welke obstakels zijn ze tegengekomen? Welke lessons learned willen zij delen? Maar ook: hoe nu verder?
Breakout sessies & rondleidingen
Na dit gesprek zijn er een aantal breakout sessies waar dieper ingegaan wordt op het onderwerp restitutie. Bijvoorbeeld: Waar begin je met herkomstonderzoek? Welke rol hebben de betrokken gemeenschappen? Wat kunnen kunstenaars betekenen voor restitutie? En wat kun jij doen als erfgoedprofessional binnen jouw museum? Ook kun je deelnemen aan rondleidingen in Wereldmuseum.
Je kunt aan 2 sessies of rondleidingen in totaal deelnemen. Binnenkort kun je je hiervoor aanmelden via de website van het Mondriaan Fonds.
Workshop Herkomstonderzoek in 5 stappen: hoe start je herkomstonderzoek?
Zowel kleine als grote erfgoedinstellingen hebben de verantwoordelijkheid gedegen herkomstonderzoek te doen naar de eigen collectie. Maar hoe kan je het beste beginnen, welke onderzoeksmethoden zijn er beschikbaar en welke handreikingen kan je raadplegen? Het Consortium Koloniale Collecties ondersteunt collectiebeherende instellingen bij herkomstonderzoek door kennis te delen, een vraagbaak te zijn en belanghebbenden een netwerk te bieden. In deze sessie met het Consortium Koloniale Collecties word je op weg geholpen en krijg je inzicht in de nieuwe ontwikkelingen rondom de Datahub Koloniale Collecties. Daarnaast wordt er in deze sessie nagedacht over de manier waarop je met kritische vragen zelf van start kunt gaan binnen de context van je erfgoedinstelling, hierbij houden we rekening met zowel de kleinere als grotere erfgoedorganisaties en de diversiteit van collecties.
Sprekers: Cindy Zalm – Hoofd Realisatie Wereldmuseum (moderatie), Camiel de Kom – Digital Heritage Coach bij Consortium Koloniale Collecties & Leandro Matthews Cascon – Research fellow bij NIAS.
Alternatieve vormen van restitutie: artistieke praktijken en koloniale collecties
In de omgang met en het onderzoek naar collecties met een koloniale herkomst streven veel instellingen, overheden en gemeenschappen naar restitutie als resultaat. Maar wat doe je met collecties en objecten als restitutie nog niet een mogelijkheid is of je nog stappen moet zetten in het proces? Zijn er mogelijkheden en andere manieren om onrecht te herstellen en te werken aan het helingsproces? In deze break-out sessie verkennen we alternatieve vormen van restitutie die verder reiken dan enkel de fysieke handeling. We verkennen samen met kunstenaars en curatoren de manier waarop artistieke praktijken kunnen bijdragen aan alternatieve vormen van eigendom, herstel en restitutie.
Sprekers: Raul Balai – beeldend kunstenaar & curator (moderator), Amal Alhaag – Sustaining the Otherwise, Sebastian Koudijzer – beeldend kunstenaar & curator
Gemeenschap onbekend? Wat als de brongemeenschap onbekend is of restitutie nog niet mogelijk is: hoe ga je dan om met deze collectie en welke verantwoordelijkheid heb je als erfgoedprofessional?
In veel van onze erfgoedinstellingen liggen objecten waarvan de brongemeenschap onbekend is, maar waarvan de koloniale herkomst evident is. Steeds meer instellingen doen herkomstonderzoek naar (deel)collecties maar in sommige gevallen is de brongemeenschap moeilijk te achterhalen. Wat doe je in zulke gevallen en welke verantwoordelijkheid heb je als museum of erfgoedinstelling? Wat doe je als de brongemeenschap objecten of voorouderlijke resten niet terug wenst te krijgen? Hoe gaat het museum in de toekomst om met dit type collecties.
Sprekers: Marieke van Bommel – algemeen directeur Wereldmuseum, Paul Voogt – conservator Missiemuseum Steyl, Endy Ezeluomba – curator Virginia Museum of Fine Arts (USA)
Rondleiding: Onvoltooid Verleden: Teruggeven, houden, of…?
Steeds vaker wordt de vraag gesteld of musea collecties moeten teruggeven aan de landen waar ze vandaan komen. Politici, activisten en gemeenschappen uit voormalige Europese koloniën pleiten ervoor om objecten terug te brengen naar de landen van herkomst. Ook musea zelf stellen kritische vragen: hoe zijn deze objecten in hun collecties terechtgekomen? En van wie zijn ze eigenlijk?
Spreker: Paul Wolff Mitchell – onderzoeker Pressing Matter
Rondleiding: Herdenkingsaltaar geïnitieerd door Manuwi C. Tokai
Manuwi C. Tokai maakte samen met gemeenschappen een altaar dat dient als herdenkingsplaats voor de voorouders die door het museum worden bewaard. De aanleiding hiervoor is de vermoedelijk Surinaams-inheemse baby in het museumdepot.
Manuwi C. Tokai heeft het initiatief genomen met een verzoek de baby terug te geven aan de gemeenschap. Wereldmuseum ondersteunt dit verzoek en werkt samen met het ministerie OCW om deze overdracht mogelijk te maken.
Spreker: Manuwi C. Tokai – kunstenaar en initiatiefnemer herdenkingsaltaar
Over HERE
HERE: Heritage Reflections is een initiatief van het Mondriaan Fonds, het publieke stimuleringsfonds voor beeldende kunst en cultureel erfgoed in Nederland en het Caribisch deel van het Koninkrijk. Het doel van HERE is om vernieuwing in de erfgoedsector te stimuleren. Klik hier voor de vorige editie. Bekijk hieronder de editie van HERE in 2023.
HERE 2023