Open Oproep Herdenkingsjaar Slavernijverleden: 15 toekenningen

Een Nationale Commissie Herdenking 160 jaar Afschaffing Slavernij organiseert een programma met voorlichting, bewustwording en herdenking om stil te staan bij 160 jaar afschaffing slavernij op Curaçao, met als focuspunten Emancipatie en Healing.

IJswater Films, in co-productie met Tulsa Studio’s, maakt de historische film ‘Ik zal gehoord worden’, waarin het verhaal wordt verteld van Nederlandse schrijver, activist en verzetsstrijder Anton de Kom, auteur van het boek ’Wij slaven van Suriname’.

Onder het motto ‘Turn your heritage into art’ gaan Ruben La Cruz en Karolien Helweg hun bevindingen van hun onderzoek naar het slavernijverleden op Bonaire verwerken in een installatie/kunstwerk, dat ze samen met de bewoners van Bonaire en Rincon realiseren, op een daarvoor nader te bepalen plek in de openbare ruimte van Rincon. Als basismateriaal gaat Bonairiaans gesteente een hoofdrol spelen.

Een deel van de Saramakaanse en Nederlandse geschiedenis ligt verankerd in liederen. Plaatsnamen en namen van personen worden in het Saramakaans onthouden door middel van liederen en verhalen. Kunstenaarscollectief Totomboti en kunstenaar Marjet Zwaans gaan nieuw werk produceren dat resoneert met deze liederen en historische plaatsen. De orale bronnen zijn leidend en worden ondersteund door schriftelijke bronnen en gebruiksvoorwerpen. Liederen verankeren is ook gekoppeld aan het huidige grondenrechtenvraagstuk van inheemse en tribale volken in Suriname en aan de levenswijze van de Saramakaners met het regenwoud.

Luci is een hybride project dat documentaire, fictie en visuele experimentatie combineert en de vorm aanneemt van zowel een korte film als video installatie. Het is een zoektocht naar de herinnering en nalatenschap van de betovergrootvader van performer en mede-regisseur Mathieu Wijdeven: de Surinaamse kunstenaar G.G.T. Rustwijk, pseudoniem “Luci” (1862-1914). Aan de hand van historische locaties, site-specific performances, tekst, interviews en heruitgevonden archiefmateriaal wordt gezocht naar Rustwijks ‘licht’ en wat daarvan overblijft in het hedendaagse Suriname.

Het uiteindelijke doel is een korte film van de eerder gemaakte installatie, waarbij scènes uit de film losgeknipt worden en op meerdere schermen worden geprojecteerd. Zo willen Mathieu en Mateo uitgebreider ingaan op het verhaal van G.G.T. Rustwijk, de zoektocht naar hem en ook een beroep doen op de collectieve verantwoordelijkheid, als samenleving, met betrekking tot het koloniaal- en slavernijverleden.

Wat is het effect van eeuwenlang verdeel en heers politiek op de manier waarop verschillende Surinaamse bevolkingsgroepen met elkaar omgaan? Hoe werkt dit nog steeds door generaties later in Nederland? In de hybride podcast gaan een prominente Javaan, Hindoestaan, Afro-Surinamer en een Chinees in met elkaar gesprek over onderling en geïnternaliseerd racisme. Rakesh Kanhai maakt hierover een podcast en gaat op zoek naar typische cultureel gewortelde gedachtes en uitspraken bij Surinamers onderling die eigenlijk overblijfselen zijn van slavernij en kolonialisme.

Hoe vrij ben je om vrij te zijn? Het antwoord op die vraag is niet voor iedereen hetzelfde. Free to be Free is een locatievoorstelling van SoM over vrijheid en verzet. De voorstelling wordt uitgevoerd als theatrale stadswandeling waarbij het publiek wordt meegenomen langs iconische plekken die verbonden zijn aan de koloniale geschiedenis van de verschillende steden. Hierbij worden lokale, onderbelichte vertellingen afgewisseld met scènes en interventies met dans, poëzie, live muziek en installatiekunst.

Nos no ta papia di e kosnan aki/Wij praten niet over die dingen is een cinematografische weergave (film + fotoserie) van de reis van Soraya Pol en haar oma Rosa (95). Een visueel portaal dat een beleving ontluikt van de hedendaags fysieke en emotionele gevolgen van de Afro-Caribische slavernijgeschiedenis op de Antilliaanse gemeenschap.

In Sint-Michielsgestel (Noord-Brabant) zijn op de openbare begraafplaats aan de Nieuwstraat meer dan 60 Javaanse contractarbeiders begraven. Volgens de stichting zijn maar weinig mensen hiervan op de hoogte. Met het project wil STICHJI de onbekendheid opheffen, omdat het tastbare sporen zijn van een belangrijke periode in de koloniale geschiedenis van Nederland. Dit doen ze onder andere door de ontwikkeling van een boek en gedenkplaquette.

Met het project slavernijverleden in Rancho Oranjestad Aruba (20 tot 27 April 2023), wil Stichting Rancho als initiatiefnemer van viering 200 jaar Oranjestad aandacht geven aan het ontstaan en de geschiedenis van de Slavernijverleden in de Rancho Oranjestad Aruba. De historische feiten en ontwikkelingen die zijn voortgekomen uit de 200 jaar relatie met het Koninkrijk der Nederlanden zijn onderbelicht. De reden is dat er weinig lokaal geschreven informatie beschikbaar is. Door middel van  deskresearch, interviews, conversaties en groepsbijeenkomsten worden bewoners betrokken bij de ontwikkeling en compilatie van informatie voor de toekomst.

Met het project ‘Slavernij en vrijheid: 150 jaar emancipatie, herdenking, heling en herstel’ doet The Black Archives onderzoek naar vraagstukken rondom de impact van het koloniale- en slavernijverleden, en vooral de kwestie ‘reparatory justice’ (herstelrechtvaardigheid), over heling en herstel van de ongelijkheid dat voortkomt uit het slavernij verleden door middel van participerend onderzoek en kunst. Resultaten van het onderzoek worden toegankelijk gemaakt voor het publiek via twee pop-up exposities en een grotere expositie.

Untold vroeg aan voor de theatervoorstelling Kormantse. Deze voorstelling gaat over het slavernijverleden van de Kormantse volkeren die vanuit Ghana naar Curaçao en Suriname kwamen. Met deze voorstelling beoogt Untold meer kennis en bewustwording te genereren voor de onderbelichte geschiedenis over het Trans- Atlantische Slavernijgeschiedenis van vooral Surinamers en Curaçaoënaars. Kormantse is een historische voorstelling waarbij de Kromanti (Kumanti) mensen en hun spiritualiteit, erfgoed en cultuur centraal staan. Het zal beginnen in het Kormantse gebied (Ghana), waarna er verschillende leiders van opstanden in Haïti, Jamaica, Guyana en tot slot Suriname gepresenteerd worden.

Het literaire project ‘Transatlantic Relatives’ van Wintertuin Curaçao over de gemeenschappelijke geschiedenis, het heden en de toekomst van Curaçao en Ghana heeft als doel om een digitaal platform te creëren waarop schrijvers, dichters, rappers en spoken word-artiesten door middel van nieuw werk reflecteren op de slavernijgeschiedenis en ook vooruitkijken.