Tweede ronde Open Oproep Herdenkingsjaar Slavernijverleden: 52 toekenningen

Het boek ‘Reparations een zoektocht naar rechtvaardigheid en verzoening’ van Antoine Deul behandelt de historische context m.b.t. de oproep voor financiële compensatie en andere vormen van herstelbetalingen. Het boek biedt Afro-Caraïbische en Afrikaanse filosofische perspectieven m.b.t herstelbetalingen, rechtvaardigheid, en herstelrecht waarbij het niet alleen over geld maar over het herstellen van een verstoorde relatie en structurele ongelijkheid.

Brandy Snamoeradi ontwikkelt een podcastserie waarin aandacht wordt besteed aan betekenis van het Sranantongo binnen de Surinaamse diaspora in Nederland. De podcast is een laagdrempelig format waarin Nederlanders met een Surinaamse achtergrond hedendaagse ervaringen tijdens hun identiteitsvorming kunnen delen en in iedere aflevering komt een expert aan het woord die het belang en de ontwikkeling van de taal kan duiden.

Het project Sound System Ecologies: Music and Visual Culture in the Dutch Kingdom & South Africa gaat in op vragen die horen bij muziek, slavernij en Zwarte spiritualiteit. Er wordt nagedacht over het belang van gedwongen verplaatsing en het tot slaaf maken van mensen in combinatie met geluid in het voormalige Nederlandse koloniale land en waterlandschappen. Door middel van luistersessies, dialoog en film screenings willen de aanvragers de oorsprong en routes van de Nederlandse invloed op de social engineering van slavernij, apartheid en kolonialisme in kaart brengen.

‘Resignifications: Dark Matter’ is een zevendaagse interdisciplinaire en experimentele tentoonstelling en kunstevenement dat plaats zal vinden in mei 2024 op verschillende locaties in Amsterdam en Rotterdam. Het evenement combineert kunst, academische en culturele programma’s en wordt georganiseerd door DARKMATTER Collective, New Universiteit van York en Universiteit van Harvard. De tentoonstellingen en conferenties zullen de thema’s L’Ouverture, Matter, Fabulation, Polis, Euphoria en Coda verkennen.

Eternity Percussion ontwikkelt de muzikale theatervoorstelling ‘Kwasi & Yaw’. In de voorstelling laten de spelers in theatrale vorm de evolutie van Afrikaanse percussie, cultuur en tradities zien die door het slavernijverleden een unieke vorm hebben gekregen in zowel Suriname als in Nederland.

Het Grote Caribische Verhalenboek bevat korte verhalen (fictie en non-fictie), jeugdpoëzie en spoken word teksten. De verhalen gaan over het Caribisch deel van het koninkrijk en Suriname met legendes (Kompa Nanzi, Bula Bai), helden/heldinnen (Tula, Boni, Broos, Dementricia, Lokhay), hedendaagse verhalen en de Caribische natuur. Het boek belicht niet alleen de koloniale geschiedenis, maar ook de kracht en rijkdom van het Carabisch gebied.

De publicatie ‘LAB_Volume One’ van Friedrich van der Hans gaat over de Arubaanse carnaval en levert een bijdrage aan archivering en documentatie van Aruba’s cultureel erfgoed. Het geeft een breed beeld van Arubaanse carnaval door middel van fotografische, audio-visuele-, orale documentatie en wetenschappelijk onderbouwd onderzoek.

Makuta njo dunia (Geld regeert de wereld) is een project met meerdere facetten waarin onderzoek, artistieke en redactionele productie en een publiek programma wordt ontwikkeld tussen de zomer van 2023 en 2024. Het focust op de ontwikkeling van de economie van de trans-Atlantische slavenhandel en de positie neveneffecten op de groeiende economie in Europa en specifiek Nederland. Na onderzoek in archieven en instellingen in Nederland en Angola wordt het project voortgezet met een educatief programma dat zal leiden tot een kinderboek, een website, een periodiek en een tentoonstelling waarin nieuw werk gecombineerd wordt met museale collecties.

Dit project betreft de herwerking van een bestaand stuk van Het Volksoperahuis over de tambú door de Curaçaose acteur/rapper Aldaïr Pieters. Het verhaal zal, zoals in alle voorstellingen van het Volksoperahuis, in verschillende muziekstijlen verteld worden. De caraïbische muzikale canon dient hierbij als uitgangspunt.

‘Kwakoe tori’ is de opvolger van het project ‘Barok tussen Utrecht en Paramaribo’, dat Holland Baroque realiseerde in 2022. In ‘Kwakoe tori’ wordt een belangrijk Surinaams erfgoed centraal gesteld: een heel repertoire aan volksliederen dat in nieuwe arrangementen, en omkaderd door relevante verhalen, een bredere verspreiding en een nieuw leven zal krijgen. Het project bestaat concreet uit: minimaal 5 concerten in Suriname en Nederland en een lespakket voor scholen.

Ida Does schrijft het kinderboek Virginia in de eerste in de kinderboekenserie AFEFE STORIES met illustraties van Danielle Nijboer. In deze serie spelen vrouwen de hoofdrol. De personages hebben geleefd in slavernij onder het Nederlandse kolonialisme. De serie geeft bekendheid aan de historische rol van Zwarte vrouwen en vrouwen van kleur.

Het festival Jazz& Vrijheid is een initiatief van het JOC en het Delamar Theater Amsterdam en staat in het teken van het Herdenkingsjaar Slavernij. Doel is een muzikaal perspectief te werpen op ons slavernijverleden: jazz als vrijheidsmuziek.

Het project van Joss Umuganwa heeft tot doel de Rwanda Dancers Group, bestaande uit 12 personen, naar Nederland te halen om hier de dans ter ere van de Rwandese koning Rwabugiri uit te voeren.

‘Een Verboden Liefde: One Man Pop-up Spoken Word Roadshow’ is een spoken word en educatief project. Het richt zich op het creëren van bewustwording en het bevorderen van de kennis over het slavernijverleden en kolonisatie door middel van een persoonlijk en symbolisch liefdesverhaal.

Het project Sound System Ecologies: Music and Visual Culture in the Dutch Kingdom & South Africa gaat in op vragen die horen bij muziek, slavernij en Zwarte spiritualiteit. Er wordt nagedacht over het belang van gedwongen verplaatsing en het tot slaaf maken van mensen in combinatie met geluid in het voormalige Nederlandse koloniale land en waterlandschappen. Door middel van luistersessies, dialoog en film screenings willen Lynnéé en Chandra de oorsprong en routes van de Nederlandse invloed op de social engineering van slavernij, apartheid en kolonialisme in kaart brengen.

Mart Radio gaat, op de van haar bekende kritisch verbindende wijze, uitvoerig het gesprek aan over de doorwerking van het slavernijverleden. Uitgenodigd worden geleerden, ervaringsdeskundigen, jong en oud, man en vrouw, in alle opzichten divers samengestelde deelnemerspanels om hierover live met publiek in de studio in gesprek te gaan. Het doel is om eraan bij te dragen dat er gebroken wordt het fatalisme waarmee doorgaans in Afro-Caribische kring over doorwerking wordt gesproken en tot een nieuw, bevrijdend en vooruitstrevend perspectief te komen, uitgaand van de agency van de voorouders.

Maurice Lede maakt een documentaire(serie) waarbij hij intergenerationeel trauma onderzoekt aan de hand van zijn eigen familiegeschiedenis en achternaam.

Het Grote Caribische Verhalenboek bevat korte verhalen (fictie en non-fictie), jeugdpoëzie en spoken word teksten. De verhalen gaan over het Caribisch deel van het koninkrijk en Suriname met legendes (Kompa Nanzi, Bula Bai), helden/heldinnen (Tula, Boni, Broos, Dementricia, Lokhay), hedendaagse verhalen en de Caribische natuur. Het boek belicht niet alleen de koloniale geschiedenis, maar ook de kracht en rijkdom van het Carabisch gebied.

Moria realiseert verscheidene activiteiten tijdens het herdenkingsjaar. Het gaat om een bundeling van Surinaamse (beeldende) kunst over het slavernijverleden, een toneelvoorstelling door culturele vereniging Angalampoe, een cabaretvoorstelling door Dino Burnet, Dans (Soko), Combinatie van lezingen en dans en een masterclass hoofddoekbinden.

Museum Sophiahof realiseert het programma Luisteren naar de Stilte. Het programma heeft tot doel om het slavernijverleden in Azië en de doorwerking ervan tot in het nu bespreekbaar te maken, de kennis daarover te vergroten voor een algemeen publiek, de kwetsbaarheden die dit verleden met zich meebrengt bespreekbaar maken en de dialoog hierover bevorderen, wederzijds begrip kweken bij alle betrokken partijen.

Het project van het Nationaal Archeologisch-Antropologisch Memoriebeheer heeft tot doel de culturele erfenis van de Afro-Curaçaoërs onder de aandacht te brengen door te zoeken naar hun woonruimtes, hun kunuku’s, hun begraafplaatsen en locaties die verband houden met hun strijd voor vrijheid. Woonruimtes zijn de locaties waar ze woonden, werkten, vochten om te overleven en waar ze kwamen samen om het leven te vieren. Deze informatie zal resulteren in de eerste visualisatie in de vorm van een digitale en fysieke kaart van de stempel van deze gemeenschap op het culturele landschap van Curaçao tijdens de koloniale tijdperiode vanaf ca. 1540 tot 1954.

Peggy Gemerts wordt ondersteund voor de randprogrammering rondom de film Oema foe Sranan (Vrouwen van Suriname).

Podium Mozaiek ontwikkelt een verdiepingsprogramma in het herdenkingsjaar. De programmering bestaat uit drie delen: eigen podium(co-)productie, een podcastserie en randprogrammering bij ingekochte relevante voorstellingen.

Het project is een onderzoek naar en presentatie over het verhaal van de strijd voor het vrouwenkiesrecht en met name de Damanam di Djarason (woensdagvrouwen) in de jaren ’40 in Curaçao. Het onderzoek krijgt zijn beslag in een documentaire, een toneeltekst en een publicatie.

Raynel Ceclia gaat een documentaire maken over de muziekgroep Kanta Orkidia in Rincon op Bonaire. De documentaire geeft het belang aan van de groep en hoe de betekenis daarvan veranderd is. Nog levende leden van de groep worden geïnterviewd en ander materiaal wordt verzameld.

Razia Barsatie en Sarojini Lewis creëren in samenwerking een nieuwe installatie over het innerlijke labyrint. Deze installatie bevat elementen die gelinkt zijn aan herinneringen van onze persoonlijke verbintenis met de Hindostaanse Surinaamse cultuur. De sfeer van verval en gelaagdheid van de huishoudelijke associatie van het huis in de context van Suriname vormt een beginpunt van het project. In de conceptuele aanpak zal het innerlijke labyrint een route zijn.

Rebecca Baatjes ontwikkelde een podcast serie die de identiteit onderzoekt van Kaapse Creolen/personen van kleur van de Kaap. De podcast focust op creatives en journalisten met een Cape Town Coloured/Cape Creole afkomst met de volgende thema’s: land & ruimte, taal, cultuur en indentiteit & muziek.

Het project Tijd Zal Ons Leren (TZOL) van Romana Vrede bestaat tot nu toe uit een podcast, een online talkshow, columns en een theatervoorstelling in samenwerking met Toneelgezelschap Het Nationale Theater. Dit project is een reis tv-programma (fictie/non-fictie/documentaire).

Het project ‘DE BONI’S’ van ROSE stories en coproductie-partners Theater Bellevue en Theater aan de Rijn is een onderzoek naar de gemeenschappen van ontsnapte tot slaaf gemaakten in de binnenlanden van Suriname. Het programma bestaat uit: een onderzoek in Nederland en Suriname (bureau-research, interviews, locatiebezoek); artistiek onderzoek op de vloer met het artistiek team en local communities; de presentatie van onderzoeksresultaten in de vorm van inleidingen en nagesprekken; community building (middels local outreach); de voorstelling DE BONI’S (geen onderdeel van de aanvraag).

Rovendley Welvaart ontwikkelt “Embracing the Past: An Immersive Journey Through Curacao’s Slavery History”, een innovatieve, interactieve en meeslepende video-installatie. De installatie heeft als doel de ervaringen van tot slaaf gemaakten op Curaçao tijdens het slavernij tijdperk tot leven te brengen en bezoekers te informeren over de complexe geschiedenis van de slavernij op het eiland om empathie en begrip te vergroten.

Sabrina Sugiarto heeft voor Sulawati onderzoek gedaan naar de Surinaamse volksverhalen rondom Mama Watra (meermin) en schreef daarover het kinderboek. In volksvertellingen worden verschillende Mama Watra’s verbeeld. Het boek vertelt een gelaagd verhaal over de Surinaamse cultuur, geschiedenis, sagen en mythes.

Razia Barsatie en Sarojini Lewis creëren in samenwerking een nieuwe installatie over het innerlijke labyrint. Deze installatie bevat elementen die gelinkt zijn aan herinneringen van onze persoonlijke verbintenis met de Hindostaanse Surinaamse cultuur. De sfeer van verval en gelaagdheid van de huishoudelijke associatie van het huis in de context van Suriname vormt een beginpunt van het project. In de conceptuele aanpak zal het innerlijke labyrint een route zijn.

Met Het Sap trekken uit Slavernij worden jongeren geïnformeerd over de vaardigheden die gebruikt werden gedurende de slavernij met als doel lering hieruit te trekken voor de eigen persoonlijke situatie en ontwikkeling. De tot slaaf gemaakten en de slavenhandelaren hebben ondanks de beperkte situatie samengewerkt om doelen te bereiken. Jongeren krijgen de mogelijkheid om hun gedachten, gevoelens en overtuigingen te delen.

Sithabile Mlotshwa beoogt met dit project meer aandacht te genereren voor het verborgen slavernijverleden in de Gelderse regio en wil laten zien dat het koloniale en het slavernijverleden verweven, overlappend en onderling verbonden is. Sithabile Mlotshwa wil de stilte visualiseren van de aan- en afwezigheid van diegenen die profijt hadden van slavernij en kolonialisme in Gelderland. Het eindresultaat wordt gepresenteerd in de week van Keti Koti in 2024 in de vorm van een visueel archief en installatie.

Met het project First Nation Creolisation realiseert SKOR Kòrso een gezamenlijk sculptuur in het landschap van Groot Sint Joris dat wordt ontwikkeld door Avantia Damberg, Monika Dahlberg en Giovanni Abath. Het beeldbrengt een hommage aan de volken die onderdrukt zijn tijdens de koloniale periode: de eerste natie en de tot slaaf gemaakte Afrikanen. Daarnaast zijn ook twee individuele werken ontwikkeld door Dahlberg en Damberg die op het terrein komen te staan van Brakkeput Ariba, een landhuis bij een voormalige plantage.

Het project ‘De Laatste Verhaaldragers’ behelst een installatie met videoportretten van interviews met de mensen die vandaag de dag leven op en rondom de voormalige plantage Alkmaar langs de rivier de Commewijne in Suriname. Dit multimediale kunstwerk maakt de historische koloniale én de huidige band tussen Suriname met Nederland zichtbaar, aan de hand van de vele koloniale overblijfselen, zoals de taal, de straatnamen, de plaatsnamen, de inrichting van het landschap en het DNA van de bewoners. De installatie zal een plek krijgen in de vaste presentaties van Stedelijk Museum Alkmaar en Verhalenmuseum Frederiksdorp Suriname.

Door de inzet van literatuur gaat de Bibliotheek Utrecht, Tori Oso en Keti Koti Utrecht gezamenlijk een programma organiseren, waarin zoveel mogelijk mensen in Utrecht worden meegenomen in de geschiedenis van het gedeelde slavernijverleden. De 4 programmaonderdelen van dit project zijn: Pop-up bieb tijdens de jaarlijkse Keti Koti-viering in Utrecht, ‘Het nachtkastje van…’: gecureerde Keti Koti-boekenplanken in 7 bibliotheekvestigingen, Keti Koti-boekenverrassingstas, en Buku Nanga Kuku-reeks incl. XL-editie Buku Nanga Kuku (Boek met koek).

Stichting Blue Passaat realiseert de productie van een documentairefilm en een daarmee verbonden impactprogramma in samenwerking met regisseur Ida Does Productions. De documentaire vertelt het verhaal van Professor Philomena Essed, die in 1984 als de eerste Zwarte wetenschapper met haar boek Alledaags Racisme, het racisme in de Nederlandse samenleving onderzocht en benoemde in een wetenschappelijke publicatie.

Stichting EDUZA realiseert het project ‘Papa Koenders ideeën en werk – Tentoonstelling, Lezing en dialoog’. Stichting Eduza legt uit dat de kern van Koenders’ strijd de bewustwording en bevrijding was van de koloniale mentaliteit na honderden jaren slavernij met daarin een belangrijke rol voor het Sranan Tongo als belangrijk middel tot vorming van de eigen identiteit en geestelijke emancipatie.

Mapping Slavery is een public history project, dat zich beweegt op het kruispunt van geschiedenis en erfgoed. Het doel is het in kaart brengen van het Nederlandse slavernijverleden zoals dat zich in de verschillende steden en platteland in Nederland zelf én in de diverse voormalige koloniën heeft ontvouwd. Deze editie richt zich op Curaçao en Kaapstad.

Stichting Ocean Film Productions ontwikkelt een documentaire over Albert Helman. De film volgt volgens de aanvrager niet het klassieke stramien van interviewfragmenten afgewisseld met beelden van de hoofdpersoon en van stad en land, maar wordt geschraagd door eigen teksten van Helman onder de beelden, de contrastemmen die zijn teksten oproepen en korte in scène gezette acteerfragmenten. Een vertellersstem geeft de historische context aan.

In het kader van herdenkingsjaar afschaffing slavernij ontwikkelt zangeres, songwriter, theatermaker Izaline Calister in samenwerking met Stichting Parea een muziektheatervoorstelling over haar overgrootmoeder Juliet (1836-1875) die alles heeft meegemaakt: de slavernij én de afschaffing daarvan. Ingeleid met een documentaire van Thijs Borsten en Izaline Calister over Tula, de leider van de grootste slavenopstand op Curaçao, wordt persoonlijke geschiedenis verbonden aan publieke geschiedenis.

Stichting Schouwburg Aruba werkt aan een multidisciplinair project met de volgende resultaten: multidisciplinaire theatervoorstelling met theater, spoken word, muziek, een podcast reeks, audiovisueel materiaal en een multifunctioneel programmaboekje.

De Stichting Tong Tong betreft een tentoonstelling op de Tong Tong Fair in Den Haag waar bezoekers een introductie worden geboden op de geschiedenis van het slavernijverleden in de Indonesische archipel aan de hand van vijf thema’s: omvang & afkomst, arbeid, verzet, vrouwen & kinderen en erfenis & reflectie. Er wordt expliciet ruimte gegeven voor reflectie en bezoekers worden gestimuleerd om na te denken over dit verleden en hun eigen positie ten opzichte van dit verleden.

Het Projectplan SSG 2023-2024 met als thema ‘Surinamers uit de schaduw van de geschiedenis; “Over ‘verborgen’ groepen en episodes”’ van Stichting voor Surinaamse Genealogie (SSG) omvat de voorbereiding, uitvoering en evaluatie van diverse activiteiten, zoals de Grote Konmakandra 7 oktober 2023, enkele Mini-Konmakandra’s gedurende het jaar, exposities op de jaarlijkse bijeenkomst en in bibliotheken, lezingen en de ontwikkeling en uitzending van de podcast door actieve vrijwilligers van de SSG.

De Stichting Wooko Makandie realiseert in samenwerking met Marron-kunstenaars uit Nederland en Suriname, de lokale bevolking in Diitabikie e.o. en Aukaanse Marron-jongeren nieuw werk om verhalen rondom het slavernijverleden en de doorwerking tot uiting te brengen. Het verhaal van vrouwen die rijstkorrels meenamen op hun vlucht is onderbelicht en vormt de inhoudelijke insteek van het project.

Meet Su Meet Us is de openingstentoonstelling van het Suriname Museum. Het vormt de basis voor de kern tentoonstelling van het Suriname Museum waarin de bezoeker met een multidisciplinair aanbod bestaande uit kunstwerken, archiefstukken, artefacten, objecten, video, compilaties van orale tradities, educatietrajecten, interactieve spellen en een randprogrammering op laagdrempelige wijze kennis maakt met de gedeelde geschiedenis en het heden van het land Suriname en de Surinaamse diaspora.

De kunstfilm ‘When I’m weak, I’m strong’ richt zich op het vergelijken en onderscheiden van mannen van kleur, die afkomstig zijn uit ex-kolonies en als product van de nieuwe wereld direct of indirect nog altijd te maken hebben met diepgewortelde gevolgen van het slavernijverleden. Middels deze abstracte film wordt de complexiteit van de kwetsbaarheid onder mannen van kleur verbeeld, bewustwording gecreëerd over dit onderbelichte thema en aangetoond dat het emotioneel openstellen je als man niet zwak maakt, maar juist versterkt.

Untold realiseert de theatervoorstelling UMA. De voorstelling gaat over Afrikaanse vrouwen in verzet tijdens de trans-Atlantische slavenhandel en kolonialisme. Het verhaal belicht de strijd van deze vrouwen tegen slavernij en koloniale overheersing in het Caribische gebied, Zuid-Amerika en het continent Afrika.

Het project Kiminá betreft een multidisciplinaire Tambú voorstelling met muziek, dans, storytelling en spiritualiteit. Vernon Chatlein onderzoekt de verschillende culturele en historische connecties rondom de Afro-Caribische volksuiting Tambú d.m.v. practice-based research. Kijkers worden uitgedaagd anders te gaan denken over de Tambú als folklore en als kunstvorm te gaan bekijken.

Het jaarlijkse What You See Festival over gender en identiteit in Utrecht laat met kunst als katalysator radicaal de verbeelding spreken, toont alternatieven op de status quo en creëert het een gezamenlijke zoektocht naar een inclusievere samenleving. In 2023 is het thema ‘Old roots, new grounds’ waar de combinatie van gender en culturele achtergrond centraal gesteld is. De activiteiten gaan in op de mensonterende uitbuiting en handel van volwassenen en kinderen en de uitwerking daarvan op de huidige maatschappij. Er wordt een focusprogramma met gelaagde perspectieven georganiseerd dat de impact van het koloniale verleden op het nu centraal zet en waarin vooruitgeblikt wordt naar de toekomst.

Freedom Trough Healing is een interactief concert in ’t Zonnehuis in Amsterdam. Bij dit evenement werd ruimte geboden voor een open dialoog samen met zwarte vrouwelijke professionals en ervaringsdeskundigen die gespecialiseerd zijn in (generationeel) heling van trauma in combinatie met muziek.